(Cyclone) ચક્રવાત કેવી રીતે રચાય છે ?

• (Cyclone) ચક્રવાત કેવી રીતે રચાય છે ? 
•  
• ચક્રવાત એ પવનની એક પ્રણાલી છે જે મધ્યમાં નીચા દબાણના વિસ્તાર સાથે વધુ ઝડપે અંદરની તરફ ફરે છે. ઉપરાંત, 2019-20ના મુખ્ય ચક્રવાતોની સાથે ચક્રવાતની શ્રેણીઓ વિશે પણ વાંચો.
•  
•         ઉષ્ણકટિબંધીય ચક્રવાત વિષુવવૃત્તની નજીકના ગરમ સમુદ્રના પાણી પર જ રચાય છે. જ્યારે સમુદ્ર પરની ગરમ, ભેજવાળી હવા સપાટીની નજીકથી ઉપરની તરફ વધે છે, ત્યારે ચક્રવાત રચાય છે. જ્યારે હવા સમુદ્રની સપાટીથી ઉપર અને દૂર થાય છે, ત્યારે તે નીચે હવાના દબાણનો વિસ્તાર બનાવે છે. તે આસપાસના વિસ્તારોની હવાને ઊંચા દબાણ સાથે નીચા-દબાણવાળા વિસ્તાર તરફ જવા માટેનું કારણ બને છે જે હવાને વધુ ગરમ કરવા તરફ દોરી જાય છે અને તેને ઉપર તરફ દોરી જાય છે. જેમ જેમ ગરમ, ભેજવાળી હવા વધે છે અને હવામાં પાણી ઠંડુ થાય છે તેમ વાદળો બને છે. . વાદળો અને પવનની સંપૂર્ણ વ્યવસ્થા સમુદ્રની સપાટી પરથી સમુદ્રની ગરમી અને પાણીના બાષ્પીભવન સાથે ફરે છે અને વધે છે.  
•  
• જેમ જેમ પવન પ્રણાલી વધતી ઝડપે ફરે છે તેમ, મધ્યમાં એક આંખ રચાય છે. ચક્રવાતનું કેન્દ્ર હવાના ઓછા દબાણ સાથે ખૂબ જ શાંત અને સ્પષ્ટ હોય છે. ગરમ, વધતા જતા અને ઠંડા વાતાવરણ વચ્ચેના તાપમાનના તફાવતને કારણે હવા વધે છે અને ઉછાળો આવે છે. 
•     જ્યારે પવનની ઝડપ 39 mph (63 kmph) હોય છે, ત્યારે તોફાનને "ઉષ્ણકટિબંધીય તોફાન" ​​કહેવામાં આવે છે. જ્યારે પવનની ઝડપ 74 mph (119 kmph) સુધી પહોંચે છે, ત્યારે તોફાન સત્તાવાર રીતે "ઉષ્ણકટિબંધીય ચક્રવાત" અથવા હરિકેન છે.
• જ્યારે પવનની ઝડપ 74 mph (119 kmph) સુધી પહોંચે છે, ત્યારે તોફાન સત્તાવાર રીતે "ઉષ્ણકટિબંધીય ચક્રવાત" અથવા હરિકેન છે.
•     વાર્ષિક ધોરણે, સમગ્ર વિશ્વમાં લગભગ 70 થી 90 ચક્રવાત પ્રણાલીઓનો વિકાસ થાય છે. કોરિઓલિસ બળ પવનને ઓછા દબાણવાળા વિસ્તારની આસપાસ સર્પાકાર કરે છે. 5 ડિગ્રી ઉત્તર અને 5 ડિગ્રી દક્ષિણ અક્ષાંશ વચ્ચે વિષુવવૃત્તીય પટ્ટામાં કોરિઓલિસ બળની હાજરી નહિવત્ હોવાથી, તેથી આ પ્રદેશમાં ચક્રવાત પ્રણાલીઓ વિકસિત થતી નથી. 

• ચક્રવાતને પવનની તાકાતના આધારે વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે. નીચે લેવલ 1 થી શરૂ થતી વિવિધ કેટેગરીનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. દરેક કેટેગરીના ચક્રવાતની પવનની ગતિ અને નુકસાનની સંભાવનાનો પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. કેટેગરી 1: પવનની ગતિ 74-95 mph નુકસાન: ન્યૂનતમ ઉછાળાની સપાટી: 4-5 ફૂટ શ્રેણી 2: પવનની ગતિ 96-110 માઇલ પ્રતિ કલાક નુકસાન: મધ્યમ સર્જ સપાટી: 6-8 ફૂટ શ્રેણી 3: પવનની ગતિ 111-130 માઇલ પ્રતિ કલાક નુકસાન: વ્યાપક ઉછાળાની સપાટી: 9-12 ફૂટ શ્રેણી 4: પવનની ગતિ 131-155 માઇલ પ્રતિ કલાક નુકસાન: આત્યંતિક ઉછાળાની સપાટી: 13-18 ફૂટ કેટેગરી 5: પવનની ગતિ >155 mph નુકસાન: આપત્તિજનક ઉછાળાની સપાટી: 19+ ફીટ.

 

• કેટેગરી 1: પવનની ગતિ 74-95 mph નુકસાન: ન્યૂનતમ ઉછાળાની સપાટી: 4-5 ફૂટ શ્રેણી 2: પવનની ગતિ 96-110 માઇલ પ્રતિ કલાક નુકસાન: મધ્યમ સર્જ સપાટી: 6-8 ફૂટ શ્રેણી 3: પવનની ગતિ 111-130 માઇલ પ્રતિ કલાક નુકસાન: વ્યાપક ઉછાળાની સપાટી: 9-12 ફૂટ શ્રેણી 4: પવનની ગતિ 131-155 માઇલ પ્રતિ કલાક નુકસાન: આત્યંતિક ઉછાળાની સપાટી: 13-18 ફૂટ કેટેગરી 5: પવનની ગતિ >155 mph નુકસાન: આપત્તિજનક ઉછાળાની સપાટી: 19+ ફીટ.